សង្គ្រាមដែលបង្កឡើងដោយប្រទេសថៃមកលើកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៤-៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ បានធ្វើឱ្យខូចខាតយ៉ាងធ្ងន់ដល់ប្រាសាទព្រះវិហារដែលជាបេតិក ភណ្ឌពិភពលោក និងបានគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ដល់សន្ដិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ។
ភ្លា មៗនោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានស្នើសុំឱ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិ សុខអង្គការសហប្រជាជាតិរៀបចំកិច្ចប្រជុំជាបន្ទាន់ ដើម្បីបញ្ឈប់ការឈ្លានពានរបស់ថៃ ។ មួយសបា្ដហ៍ក្រោយមកនៅថ្ងៃទី១៤ ខេកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្កការសហប្រជាជាតិបានជំរុញឱ្យប្រទេស ជិតខាងទាំងពីរនេះ បង្ហាញពីភាពអត់ធ្មត់ជាអតិបរមា ហើយបង្កើតបទឈប់បាញ់ជាអចិន្ដ្រៃយ៍មួយ និងបានស្នើទៅអាស៊ានឱ្យសម្របសម្រួលឱ្យមានដំណោះស្រាយមួយ សម្រាប់ជម្លោះនេះ ។
នៅ ឯកិច្ចប្រជុំបណ្ដារដ្ឋមន្ដ្រីការបរទេស អាស៊ាន ក្នុងទីក្រុងហ្សាការតា នៅថ្ងៃទី ២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១១ កម្ពុជា និងថៃបានព្រមព្រៀងលើផែនការសន្ដិភាព ដែលបានស្នើឡើងដោយឥណ្ឌូនេស៊ីដែលជាប្រធានអាស៊ានបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីឱ្យមានអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យវាយតម្លៃពីស្ថានការណ៍ និងត្រួតពិនិត្យបទឈប់បាញ់។
កម្ពុ ជាបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការអនុវត្ដផែនការសន្ដិភាពខាងលើ នេះ ដោយទទួលយកអ្នកសង្កេតការណ៍ឥណ្ឌូនេស៊ី នៅពេលដែលថៃបានបដិសេធមិនទទួលយកអ្នកសង្កេតការណ៍ទាំងនោះ ។
ការ បដិសេធរបស់ថៃចំពោះផែនការសន្ដិភាពនេះ គឺជាការឆ្លើយតបជាអវិជ្ជមានចំពោះកិច្ចប្រឹងប្រែងដ៏ខ្លាំង ក្លារបស់ឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលត្រូវបានប្រគល់សិទ្ធិអំណាចដោយក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការ សហប្រជាជាតិ ដើម្បីដើរតួនាទីជាអ្នកសម្រុះសម្រួល ។ កម្ពុជា និងសហគមន៍អន្ដរជាតិ មានការខកចិត្ដខ្លាំងណាស់ដោយសារតែគោលជំហរថៃចំពោះបញ្ហានេះ ។
លើស ពីនេះទៀត ដោយប្រឆាំងជាចំហទៅនឹងច្បាប់និងទម្លាប់អន្ដរជាតិ ក៏ដូចជាចំពោះអង្គការសហប្រជាជាតិ និងអាស៊ាននោះ ថៃបានចាប់ផ្ដើមបង្កសង្គ្រាមឈ្លានពានជាថ្មីមកលើកម្ពុជា ដែលចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃទី២២ ខែមេសា និងបណ្ដាលឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនទទួលរងទុក្ខវេទនាយ៉ាង ធ្ងន់ ។
ពេល នេះចម្ងល់ដ៏ធំសម្រាប់យើងគឺថា “តើហេតុអ្វីបានជាថៃជ្រើសរើសការធ្វើសង្គ្រាមឈ្លានពាននៅក្នុង ទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា? យោបល់កត់សម្គាល់ដូចខាងក្រោមនេះ ប្រហែលជាអាចផ្ដល់ចម្លើយខ្លះៗចំពោះសំណួរនេះ ។
១-មេដឹកនាំយោធា/ល្មោភសង្គ្រាម
នៅ ចុងខែមករា ឆ្នាំ២០១១ នាយក រដ្ឋមន្ដ្រីថៃ អាប់ភីស៊ីត វេចាជីវ៉ា បាន ថ្លែងថា “រដ្ឋាភិបាលនឹងខំព្យាយាមស្វែង រកមធ្យោបាយសន្ដិវិធី ដើម្បីដោះស្រាយ ជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាដែលសង្គ្រាម គឺជាជម្រើសចុងក្រោយបំផុត” ។ ជា លទ្ធផល សង្គ្រាមរបស់ថៃមកលើកម្ពុជា បានផ្ទុះឡើងក្នុងរយៈពេលមិនដល់មួយសបា្ដហ៍ក្រោយមកផង ។
ការ ថ្លែងការណ៍ខាងលើរបស់នាយក រដ្ឋមន្ដ្រីថៃម្យ៉ាងគឺឆ្លុះបញ្ចាំងពីអាកប្ប កិរិយាក្រអើតក្រទមរបស់ខ្លួន ហើយ ម្យ៉ាងវិញទៀតឆ្លុះបញ្ចាំងពីប្រពៃណី ល្មោភសង្គ្រាមនៃមេដឹកនាំថៃ ។
យោធា បានដើរតួនាទីស្នូលនៅក្នុង មហិច្ឆតាពង្រីកទឹកដីរបស់ថៃ ។ យោង តាមប្រវត្ដិវិទូជាច្រើន យោធាថៃមាន ប្រវត្ដិទន្ទឹមគ្នានឹងពេលដែលរាជាណា ចក្រថៃទទួលបានឯករាជ្យពីចក្រភពខ្មែរ នៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៣ ។ ចាប់ពីពេល នោះមក មេដឹកនាំយោធាកំពូលៗថៃ បានគ្រប់គ្រងប្រទេសថៃ ។ មេដឹកនាំ ផ្ដាច់ការយោធាបានត្រួតត្រានយោបាយ ថៃចាប់តាំងពីរបបរាជានិយមផ្ដាច់ការ បានបញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំ១៩៣២ ។ នៅពេល ដែលឥស្សរជនយោធាបានកាន់អំណាច ដោយសារការធ្វើរដ្ឋប្រហារនោះ កម្លាំង ប្រដាប់អាវុធត្រូវបានពង្រីក ។ ដូចយើង អាចឃើញស្រាប់ហើយក្នុងពេលថ្មីៗនេះ ក្រោយពីរដ្ឋប្រហារយោធាឆ្នាំ២០០៦ ក្នុងប្រទេសថៃមានការកើនឡើងនូវភាព តានតឹងជាមួយនិងកម្ពុជានិងប្រទេស ជិតខាងដទៃទៀត ។
២-មេដឹកនាំដែលបង្ហាញការប្រឆាំង ចំពោះច្បាប់
ដោយ ត្រូវបានដុតបញ្ឆេះដោយ អារម្មណ៍ជាតិនិយមជ្រុល មេដឹកនាំថៃ បង្ហាញពីការប្រឆាំងរបស់ខ្លួនចំពោះ ច្បាប់អន្ដរជាតិ ។
ដូច យើងដឹងស្រាប់ហើយ នៅក្នុង សាលដីការបស់ខ្លួនស្ដីពីអង្គសេចក្ដីថ្ងៃទី ១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ តុលាការយុត្ដិ ធម៌អន្ដរជាតិ ដោយសំឡេង៩ទល់នឹង៣ សម្រេចថា ប្រាសាទព្រះវិហារស្ថិតក្នុង ទឹកដី ក្រោមអធិិបតេយ្យរបស់ប្រទេស កម្ពុជា ហើយសម្រេចបន្ទាប់មកទៀត ថា ប្រទេសថៃមានកាតព្វកិច្ចដកកង កម្លាំងទ័ពឬនគរបាល ឬអ្នកថែរក្សា ឬ ឆ្មាំដទៃទៀត ដែលថៃបានដាក់ក្នុងប្រាសាទ ឬក្នុងតំបន់ក្បែរប្រាសាទដែលស្ថិតក្នុង ទឹកដីកម្ពុជា ។
ទោះជា យ៉ាងណាក្ដី មេដឹកនាំថៃបាន គូសផែនទីសម្ងាត់ឯកតោភាគី ដែល បង្ខិតខ្សែព្រំដែនចូលជ្រៅមកក្នុងប្រទេស កម្ពុជា ហើយបាយអះអាងថា មានតំបន់ ត្រួតស៊ីគ្នា៤,៦គីឡូម៉ែត្រ ក្រឡាក្នុងតំបន់ ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ ។ តាមការពិត រវាងកម្ពុជានិងថៃ គឺមានខ្សែព្រំដែន អន្ដរជាតិដ៏ច្បាស់លាស់មួយរួចហើយ ។
គួរ ឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាងនេះទៅទៀត ក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៧ ក្នុងអំឡុងពេល កិច្ចប្រជុំលើកទី៣១នៃគណៈកម្មាធិការ បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក្នុងទីក្រុងក្រៃឆឺច ប្រទេសណូវែលហ្សេឡង់ ថៃបានបញ្ចេញ ជាសាធារណៈនិងជាលើកទីមួយនូវផែនទី សម្ងាត់ឯកតោភាគីដែលគ្មានការទទួល ស្គាល់ជាអន្ដរជាតិ ដើម្បីតវ៉ាប្រឆាំងនឹង ការចុះឈ្មោះប្រាសាទព្រះវិហារក្នុងបញ្ជី បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ។ ប៉ុន្ដែ ផែនទី ក្លែងក្លាយនេះ បានត្រូវបដិសេធចោល យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ពីសំណាក់គណៈកម្មាធិការ បេតិកភណ្ឌពិភពលោក ។
គួររំឭកផងដែរថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ លោក Milton Osborne សាស្ដ្រាចារ្យ នៅសាកលវិទ្យាល័យ Australian National University បានបោះពុម្ពផ្សាយ នូវអត្ថបទមួយដែលមានចំណងជើងថា “ព្រះវិហារ ៖ ជម្លោះប្រាសាទកម្ពុជា-ថៃ” ។ នៅក្នុងចំណងជើងខាងក្រោម របស់ខ្លួន “មហិច្ឆតារបស់ថៃ ក្ដីបារម្ភ របស់កម្ពុជា” គាត់បានសរសេរថា “... វា ត្រឹមត្រូវណាស់ដើម្បីនិយាយថា ការ ពិចារណាខាងច្បាប់តែងតែមិនស្ថិតនៅ ក្នុងបេះដូងនៃការគិតរបស់ថៃលើទំនាក់ ទំនងជាមួយនិងកម្ពុជា ។ ចាប់តាំងពី ការទទួលបានឯករាជ្យរបស់កម្ពុជា ក្នុង ឆ្នាំ១៩៥៣ រហូតដល់ការចាប់ផ្ដើម សង្គ្រាមស៊ីវិលកម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងថៃត្រូវបាន កត់សម្គាល់ទៅដោយការលំបាកស្ទើរតែ ជារៀងរហូតមក... ។ ក្នុងរយៈកាលប៉ុន្មាន ឆ្នាំនោះ ភ្នាក់ងារសន្ដិសុខថៃបានធ្វើការ ដើម្បីបំផ្លាញរដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ”។
ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បណ្ដាញឃោ សនាអេឡិចត្រូនិចថៃ (www.chiangmai-chiangrai.com) បន្ដការផ្សព្វផ្សាយ នូវអ្វីដែលហៅថា “កាលប្រវត្ដិនៃការ បាត់បង់ទឹកដី១៤ដងរបស់សៀម -A Chronicle of Siam´s 14 Boundary Losses” ហើយខ្លឹមសាររបស់ចំណុចទី ១៤ មានដូចខាងក្រោមនេះ ៖
“នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ ៖ ថៃបានបាត់បង់ទឹកដីចំនួន២ miles កា រ៉េ នៃប្រាសាទព្រះវិហារទៅកម្ពុជា ។ ជម្លោះ ជូរចតបានកើតមានឡើងនៅពេលដែល កម្ពុជាមិនដឹងជាចេញមកពីណាទាមទារ យកប្រាសាត ។ តុលាការពិភពលោក ពឹងផ្អែកលើផែនទីមិនត្រឹមត្រូវគូសឡើង ដោយមហាអំណាចអាណានិគមបារាំង នៅពេលដែលកម្ពុជា គឺជាផ្នែកមួយនៃ ចក្រភពឥណ្ឌូនេស៊ីបារាំង ។ សេចក្ដី សម្រេចដែលធ្វើឡើងដោយតុលាការ ពិភពលោកបានផ្ដល់តំបន់ពិសិដ្ឋនេះទៅ ឱ្យកម្ពុជា ធ្វើឱ្យមានកំហឹងដល់សេនា ប្រមុខនាយករដ្ឋមន្ដ្រីពេលនោះ Sarit Thanarat ក៏ដូចជាប្រជាជនថៃដែល គាត់បាននិយាយថា យើងគួរតែបាន បដិសេធការលះបង់ប្រាសាទ Khao Phra Wihaan ចោល ។ ប្រាសាទគឺជា មរតកពិភពលោកដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ មនុស្សគ្រប់រូប ។ យោងលើភូមិសាស្ដ្រ និងប្រវត្ដិសាស្ដ្រសៀម ឬថៃត្រូវតែមាន សិទ្ធិដាច់ខាត ដើម្បីមើលថែប្រាសាទ ពិសេសនេះ” ។
ការ អះអាងទឹកដីខាងលើនេះដែល បញ្ឆេះឡើងដោយមហិច្ឆតាវាតទីទឹកដី របស់ថៃបានធ្វើឡើងប្រឆាំងនឹងសាល ដីកាថ្ងៃទី១៥ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២ របស់ តុលាការយុត្ដិធម៌អន្ដរជាតិ ហើយបង្កឱ្យ មានបញ្ហាយ៉ាងធ្ងន់ដល់សន្ដិភាពនៅក្នុង ប្រទេសកម្ពុជា ។
៣-នយោបាយវាតទីថៃ ៖ ជាការ គំរាមកំហែងពិតប្រាកដដល់ប្រទេសជិត ខាងទាំងអស់
អ្វី ដែលហៅថា “កាលប្រវត្ដិនៃការ បាត់បង់ទឹកសៀម១៤ដង”បានសរសេរ ថា “សៀមបានរងគ្រោះការបាត់បង់ទឹក ដីប្រហែល១៤ដង ដែលប្រាំបីដងទៅអង់ គ្លេស និងបារាំង ហើយនៅសល់ប៉ុន្មាន ទៀតទៅប្រទេសជិតខាងខ្លួន”។ ដូច្នេះ ប្រទេសជាប់ព្រំដែនទាំងអស់ រួមមាន កម្ពុជា ចិន ឡាវ ម៉ាឡេស៊ី ភូមា និង វៀតណាមអាចជាប្រទេសគោលដៅនៃ ការទាមទារទឹកដីដោយថៃចាប់ពីពេល ឥឡូវនេះទៅ ។
ថ្មី ៗបំផុតនេះ កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែ មេសា ឆ្នាំ២០១១ រដ្ឋាភិបាលថៃបាន អនុម័តដំណោះស្រាយបីផ្នែក រួមមាន ការឆ្លើយតបខាងយោធាប្រឆាំងនឹងការ លុកលុយរបស់កម្ពុជា ។ រដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមេសា បាន ថ្កោលទោសការគំរាមកំហែងរបស់ទីក្រុង បាងកក ក្នុងការប្រើសកម្មភាពយោធា បណ្ដេញទាហានកម្ពុជាចេញពីតំបន់ ដែលថៃគិតថា នៅក្នុងជម្លោះ ។
ដូចដែល យើងបានឃើញខាងលើនេះ រដ្ឋាភិបាលវាតទីទឹកដី និងចូលចិត្ដសង្គ្រាម គឺជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងពិតប្រាកដ ដល់សន្ដិភាព និងស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់ របស់យើងទាំងមូល ។ ដោយហេតុផល នេះហើយ ប្រទេសជាប់ព្រំដែនទាំងអស់ រួមជាមួយនឹងសហគមន៍អន្ដរជាតិ គួរ តែប្រឹងប្រែងរួមគ្នាដើម្បីបញ្ចប់នូវ គោលនយោបាយដ៏គ្រោះថ្នាក់ ដើម្បី យើងអាចទទួលបានសន្ដិភាព និងស្ថិរភាព យូរអង្វែងនៅក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។
មេ ដឹកនាំថៃគួរដឹងថា ពិភពលោកនៃ សតវត្សរ៍ទី២១ ត្រូវការចក្ខុវិស័យថ្មី គឺ ចក្ខុវិស័យសន្ដិភាពដែលចាក់ឫសនៅក្នុង យុត្ដិធម៌ ចក្ខុវិស័យរបស់ពិភពលោក ដែលរួមគ្នានៅក្នុងសហគមន៍ដែលមាន ចេតនាលះបង់ដើម្បីសុខុមាលភាព របស់ប្រជាជនគ្រប់រូប ។ សន្ដិភាពដែល ចាក់គ្រឹះនៅក្នុងយុត្ដិធម៌ ទាមទារការ អប់រំវប្បធម៌សន្ដិភាព ទាំងនៅក្នុងផ្ទះ សហគមន៍ ប្រទេស និងនៅក្នុងពិភព លោកទាំងមូល 9
រាជធានី ថ្ងៃទី០៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១១
អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស
ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី
No comments:
Post a Comment